Święci Filip i Jakub, Apostołowie

W VI wieku papież Pelagiusz I udał się do Konstantynopola i przywiózł relikwie apostołów Filipa i Jakuba z powrotem do Rzymu, umieszczając je w miejscu, które dziś nazywa się Kościołem Świętych Apostołów. Dlatego też czcimy tych dwóch Apostołów jednym świętem.

Święty Filip był jednym z Dwunastu Apostołów. Najprawdopodobniej był naśladowcą św. Jana Chrzciciela i wiedział, że Jan wskazywał na Jezusa jako Mesjasza. Filip mógł być bratem Szymona Piotra i Andrzeja, co uczyniło go z zawodu rybakiem. Dzień po zaproszeniu Szymona i Andrzeja do pójścia za Jezusem Jezus spotkał Filipa i powiedział: „Pójdź za Mną” (Jana 1:43). Filip posłuchał. Pochodził z miasta Betsaida, położonego na północ od Jeziora Galilejskiego. Pierwszym aktem ewangelizacyjnym Filipa było powiedzenie swojemu przyjacielowi Natanaelowi, że znaleźli Mesjasza. Natanael początkowo był niechętny i zapytał Filipa: „Czy z Nazaretu może być coś dobrego?” Odpowiedź Philipa była idealna. Powiedział do przyjaciela: „Chodź i zobacz” (Jana 1:46). Kiedy Natanael przyszedł i zobaczył, natychmiast wyznał wiarę w Jezusa jako Mesjasza, Syna Bożego. Teolodzy wczesnego Kościoła wierzą, że od tego czasu Filip podążał za naszym Panem i był świadkiem pierwszego cudu Jezusa w Kanie Galilejskiej.

Kiedy Jezus ustanowił Dwunastu, Filip był wśród nich. Wspomina o nim Ewangelia Jana podczas karmienia 5000 osób, kiedy Jezus widzi wielki tłum, a następnie zwraca się do Filipa i pyta: „Gdzie kupimy dość żywności, aby mogli jeść?” (Jana 6:6). Filip jest także wspomniany w związku z mówiącymi po grecku poganami, którzy chcą zobaczyć Jezusa (zob. Jana 12:21), co prawdopodobnie wskazuje, że Filip mówił po grecku i był znany społeczności greckiej. Podczas Ostatniej Wieczerzy, gdy Jezus mówił o Ojcu, Filip rzekł do Niego: „Mistrzu, pokaż nam Ojca, a to nam wystarczy”, na co Jezus łagodnie odpowiedział: „Tak długo jestem z wami jakiś czas, a ty nadal mnie nie znasz, Filipie? Kto Mnie widział, widział Ojca” (Jana 14:8–14).

Po Zesłaniu Ducha Świętego niewiele wiadomo o działalności misyjnej Filipa. Starożytne tradycje głoszą, że głosił w Grecji, Frygii i Syrii, a w podeszłym wieku poniósł męczeńską śmierć w Hierapolis we Frygii, dzisiejszej południowo-zachodniej Turcji, niedaleko Efezu, gdzie św. Paweł założył kościół. Uważa się, że Filip zmarł albo przez ukrzyżowanie do góry nogami, albo przez ścięcie.

Święty Jakub jest także jednym z Dwunastu. Tradycyjny pogląd, pochodzący już z II wieku, jest taki, że w Nowym Testamencie jest tylko dwóch uczniów Chrystusa noszących imię Jakub. Niektórzy współcześni uczeni identyfikują trzy lub więcej. Jeśli pozostaniemy przy tradycyjnym poglądzie, który w IV wieku wyznawał także św. Hieronim, to dwoma Jakubami są Jakub, syn Zebedeusza i Jakub Mniejszy (zwany także Jakubem bratem Pana i Jakubem Synem) Alfeusza). Późniejsi autorzy nazywają go Jakubem Sprawiedliwym. Jeśli Jakub Mniejszy jest także Jakubem, który jest bratem Pana, to ojcem Jakuba był Alfeusz, a jego matką była Maria Kleofasa, siostra Najświętszej Maryi Panny. To czyniłoby Jakuba bratankiem Najświętszej Dziewicy i pierwszym kuzynem Jezusa. Nazywa się go „bratem” Jezusa, ponieważ w tamtych czasach powszechne było nazywanie kuzynów i innych krewnych braćmi i siostrami. W Ewangelii Marka Lewi (lepiej znany jako Mateusz) jest także nazywany synem Alfeusza (Marek 2:14), co mogło uczynić Jakuba i Mateusza braćmi.

W swoim liście do Koryntian św. Paweł relacjonuje, że Pan ukazał się Jakubowi po swoim zmartwychwstaniu (1 Koryntian 15:7). Po Pięćdziesiątnicy Jakub został pierwszym biskupem Kościoła w Jerozolimie. Dzieje Apostolskie podają, że to Jakub, jako głowa Kościoła jerozolimskiego, nadzorował Pierwszy Sobór Jerozolimski i ogłosił ostateczny wyrok w imieniu Piotra (zob. Dzieje Apostolskie 15 ). Euzebiusz, biskup z IV wieku, pisze, że Jakub spędzał długie godziny w Świątyni Jerozolimskiej: „...miał zwyczaj wchodzić do świątyni sam i często go widziano na kolanach, prosząc o przebaczenie dla ludu, tak że jego kolana stały się twarde jak u wielbłąda”. Euzebiusz pisał także o męczeństwie Jakuba: „…został zrzucony ze szczytu świątyni i pobity na śmierć pałką”. Tradycyjnie uważa się, że nowotestamentowy list Jakuba został napisany przez Jakuba Mniejszego, chociaż współcześni uczeni kwestionują ten fakt. List ten miał charakter ogólny, został wysłany najprawdopodobniej do wszystkich gmin żydowskich i chrześcijańskich. Rozpoczyna się słowami: „Jakub, sługa Boga i Pana Jezusa Chrystusa, pozdrowienia dla dwunastu pokoleń w rozproszeniu” (Jakuba 1:1). Następnie list zawiera zachętę w próbach i prześladowaniach, napomnienia i ostrzeżenia, a kończy się wzmianką o mocy modlitwy.

To, co wiemy na pewno o tych dwóch uczniach, to to, że należeli do Dwunastu Apostołów. Zostali oni w wyjątkowy sposób wybrani przez Zbawiciela, aby kontynuować Jego boską misję ewangelizacji świata. Bohatersko podeszli do swojej posługi, zakładając wspólnoty wierzących, głosząc Ewangelię, sprawując sakramenty, dokonując cudów i zarządzając pierwotnym Kościołem. Niech gorliwość apostolska i odważne męczeństwo tych apostołów natchną was dzisiaj tą samą gorliwością i odwagą, aby Bóg mógł was także posłać na misję.